ഹരിതഗ്രാമം
ഉറക്കമുണര്ന്നംപ്പോൾ എതിര്വ ശത്തെ ബെര്ത്തി ൽ ഒരു ചെറുപ്പക്കാരൻ ഇരിക്കുന്നു. തൂവെള്ള നിറമുള്ള കോട്ടന്‍ ഷര്ട്ടും കറുത്ത പാന്റും വേഷം. കൈയ്യില്‍ വായിച്ചുതീരാത്ത ഒരു പുസ്തകം. കെ. ആര് മീരയുടെ ആരാച്ചാര്‍. വായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന പേജിനുള്ളില്‍ ചൂണ്ടുവിരൽ അടയാളമായി വിശ്രമിക്കുന്നു. ഞാന്‍ സഹായത്രികന് ഒരു പുഞ്ചിരി സമ്മാനിച്ചു. അദ്ദേഹം മനോഹരമായ ഒരു പുഞ്ചിരി മടക്കിനല്കിര.
വണ്ടി ഏതോ സ്റ്റേഷനിൽ നില്ക്കു കയാണ്. പ്ലാട്ഫോമില്‍ യാത്രക്കാർ തിരക്കിട്ട് നീങ്ങുന്നു. കൂലിപോര്ട്ടഞര് ഒരു പെട്ടിയും ചുമന്നുകൊണ്ട് കടന്നുപോയി. പിന്നാലെ ഒരു മെലിഞ്ഞ സുന്ദരി. നീല ജീന്സുംട ചുവന്ന ടീഷര്ട്ടും വേഷം. തോളില്‍ തൂങ്ങുന്ന വാനിറ്റിബാഗ്. ചെവിയില്‍ നിന്ന് തുടങ്ങുന്ന ഇയര്ഫോ ണ്വ ള്ളി ജീന്സ്‍ പോക്കെറ്റിൽ അവസാനിക്കുന്നു. ലിപ്സ്ടിക് പുരട്ടിയ ചുണ്ടുകളില്‍ ചെറിയ പുഞ്ചിരി ഉണ്ടായിരുന്നോ? വെറുതെ ഒരു സംശയം.
ഞാൻ പോക്കറ്റില്നിളന്ന് ചീപ്പെടുത്ത് തലമുടി നേരെയാക്കി. . ഇപ്പോള്‍ പെണ്കുകട്ടികളെ കണ്ടാൽ അങ്ങനെയാണ്. പെട്ടന്ന് തലമുടി ശരിയാക്കും. തൂവാല എടുത്ത് മുഖം തുടയ്ക്കും. ഒന്ന് കണ്ണാടികൂടി നോക്കാന്‍ പറ്റിയാല്‍ ആത്മവിശ്വാസം കൂടും. പിന്നെ ഒരു കൃത്രിമപുഞ്ചിരി മുഖത്ത് എടുത്ത് അണിയുകയായി.
പേഴ്സ് പോക്കെറ്റില്‍ തന്നെയുണ്ടന്നു ഉറപ്പുവരുത്തിയിട്ട് ടോയ്‌ലറ്റിന് അടുത്തേക്ക് നടന്നു. അവിടെ ഒരു മധ്യവയസ്കന്‍ നിന്ന് സിഗരറ്റ്‌ വലിക്കുന്നു. പുറത്ത് ചായക്കച്ചവടക്കാരുടെ ബഹളം. ടോയ്‌ലറ്റില്നിലന്ന് ഇറങ്ങിയപ്പോള്‍ വണ്ടി നീങ്ങിത്തുടങ്ങിയിരുന്നു. ഉറ്റവരെ നിറകണ്ണുകളോടെ യാത്രയയക്കുന്നവര്‍ വണ്ടി ദൂരെ മറയുവോളം കൈവീശി നിന്നു. നഗരത്തിന്റെ കോണ്ക്രീറ്റ്‌ വനങ്ങളില്‍ നിന്നും ഗ്രാമത്തിന്റെ ഹരിതാഭയിലൂടെയാണ് ഇപ്പോള്‍ വണ്ടി ഓടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. പടിഞ്ഞാറേ ചക്രവാളത്തില്‍ ചെമ്മാനവും കാര്മേൊഘങ്ങളും തീര്ത്ത് പുതിയ നിറക്കൂട്ട്‌. വയല്‍ വരമ്പുകളിലൂടെ പണികഴിഞ്ഞ് മടങ്ങുന്ന ഗ്രാമീണർ. കനത്ത വെയിലില്‍ പണിയെടുത്ത് ശരീരം കറുത്തിരുണ്ട കര്ഷ്കര്‍. സന്ധ്യക്കുമുമ്പ് കുടിലുകളില്‍ എത്താന്‍ ധൃതിയില്‍ നടന്നുനീങ്ങുന്നു.
ഒരു കാപ്പി വാങ്ങിക്കൊണ്ടു ഞാൻ സീറ്റിൽ വന്നിരുന്നു. എതിര്‍ സീറ്റിൽ ഇരുന്ന ചെറുപ്പക്കാരന്‍ അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. അയാള്‍ വായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന പുസ്തകം സീറ്റിൽ കിടപ്പുണ്ട്. ജനലിനോട് ചേര്ന്നു ള്ള സീറ്റിൽ പുതിയ യാത്രക്കാരായ ഒരു വൃദ്ധനും ഭാര്യയും ഇരിക്കുന്നു. കുറെ ചെടിച്ചട്ടികൾ അയാളുടെ മുമ്പിലായി അടുക്കിവെച്ചിരിക്കുന്നു. രണ്ടടിയിൽ കൂടുതല്‍ ഉയരമുള്ള ചെടികളിൽ അഞ്ചാറു പൂക്കള്‍ വിടര്ന്നുനില്ക്കു ന്നു. വിടര്ന്നു പരിമളം പരത്തുന്ന റോസാപ്പൂക്കള്‍.
അയാളുടെ ഒരു മുഷിഞ്ഞ ബാഗ് സീറ്റിനടിയിൽ തിരുകി വെച്ചിരിക്കുന്നു. ആറുപേര്ക്ക് അനുവദിച്ചിരിക്കുന്ന സ്ഥലത്ത് ഇത്രയും ചെടിച്ചട്ടികൾ നിരത്തിവെച്ചിരിക്കുന്നത് ഒരു അസൌകര്യം തന്നെയായിരുന്നു എങ്കിലും വൃദ്ധന്റെ മുഖത്തെ പുഞ്ചിരിയും സൌഹൃദമനോഭാവവും കണ്ടപ്പോള്‍ മനസ്സ് തണുത്തു.
ടിക്കറ്റ്‌ പരിശോധകൻ അനിഷ്ടം രേഖപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ അദ്ദേഹം അതെ പുഞ്ചിരി വീണ്ടും പുറത്തെടുത്തു. മറ്റുള്ളവര്ക്ക്ത അസൌകര്യം ഉണ്ടാക്കാതെ ചെടിച്ചടികള്‍ ഒതുക്കിവെക്കണം എന്ന് പറഞ്ഞ്‌ അയാൾ മടങ്ങി.
ഓരോ സ്റ്റേഷന്‍ പിന്നിടുംപോളും കയറി വരുന്ന പുതിയ യാത്രക്കാരുടെ കൈയ്യിലെല്ലാം ധാരാളം ചെടിച്ചട്ടികളും ഫലവൃക്ഷത്തൈകളും ഉണ്ടായിരുന്നു. സമയം കടന്നു പോകുന്തോറും തീവണ്ടിമുറികള്‍ ഒരു ഉദ്ദ്യാനമായി മാറിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ഇതൊരു പുതിയ അനുഭവമായിരുന്നു. ഒരേ വേഷത്തില്‍ തീര്ത്ഥാ ടനത്തിന് പോകുന്നവരേയും പാര്ട്ടി മീറ്റിങ്ങുകളിൽ പങ്കെടുക്കാന്‍ പോകുന്നവരേയും കണ്ടിട്ടുണ്ട്. പക്ഷേ, ഇത്തരം ഒരു അനുഭവം ആദ്യമായിരുന്നു. ചലിക്കുന്ന ഒരു പൂന്തോട്ടം. നിറയെ നിറവും സുഗന്ധവും നിറഞ്ഞ പൂക്കള്‍. എല്ലാവരും ഒരേ സ്റ്റേഷനില്‍ ഇറങ്ങുവാനുള്ളവർ ആണെന്നറിഞ്ഞപ്പോൾ എനിക്ക് കൌതുകമേറി.
തീരെ പ്രാധാന്യം ഇല്ലാത്ത ഒരു സ്റ്റേഷനിലാണ് അവർ ഇറങ്ങുന്നത്. പച്ചപ്പ് നഷ്ടപ്പെട്ട് മരുഭൂമിക്കാഴ്ചകള്‍ ആരംഭിക്കുന്ന ഒരു സ്റ്റേഷന്‍. ഉണങ്ങി വരണ്ട കൃഷിയിടങ്ങള്‍, ഇല കൊഴിഞ്ഞ് അസ്ഥിപഞ്ജരം പോലെ നില്ക്കു ന്ന വന്മരങ്ങള്‍. വീശിയടിക്കുന്ന ഉഷ്ണക്കാറ്റ്‌. മെലിഞ്ഞുണങ്ങിയ മനുഷ്യരും കന്നുകാലികളും. കളിമണ്‍ കുടങ്ങളുമായി വെള്ളം ശേഖരിക്കാൻ പോകുന്ന ഗ്രാമീണസ്ത്രീകൾ. ഇതൊക്കെയാണ് ആ സ്റ്റേഷനെക്കുറിച്ച് ഓര്ക്കു്മ്പോള്‍ മനസ്സില്‍ വരുന്ന ചിത്രങ്ങള്‍.
വൃദ്ധൻ വായനയിലാണ്. അയാളുടെ ഭാര്യയുടെ കൈയ്യില്‍ ഒരു ജപമാലയുണ്ട്. മനസ്സില്‍ എന്തോ ധ്യാനിച്ചുകൊണ്ട് ജപമാലയുടെ മുത്തുകൾ അവര്‍ എണ്ണുന്നു.
“അങ്ങയെ ഒന്നു പരിചയപ്പെടണമെന്ന് വിചാരിക്കുന്നു.
എവിടേക്കാണ് ഈ യാത്ര , നിങ്ങൾ എന്തിനാണ് ആ മരുഭൂമിയിൽ ഇറങ്ങുന്നത്? അവിടെ വെള്ളം കിട്ടില ഭക്ഷണം കിട്ടില്ല. പിന്നെ കടുത്ത ചൂടും. അവിടെ പോയി എന്താണ് നിങ്ങൾ ചെയ്യുന്നത്”.?
“കുറെയധികം ചോദ്യങ്ങളാണ് താങ്കൾ ചോദിച്ചത്. എല്ലാ ചോദ്യങ്ങൾക്കും ഞാൻ കൃത്യമായ മറുപടി തരാം. ഞങ്ങൾ എവിടെയാണ് ഇറങ്ങുകയെന്ന് താങ്കൾ ഇതിനകം മനസ്സിലാക്കിയിട്ടുണ്ടാവും എന്ന് കരുതുന്നു.”
“ഞങ്ങൾ ആ സ്റ്റേഷനിൽ നിന്ന് കുറെ ദൂരെയാണ് താമസിക്കുന്നത്. അവിടെ ഒരു പ്രകൃതിഗ്രാമം ഞങ്ങൾ കെട്ടിപ്പടുത്തിരിക്കുന്നു. ഹരിത ഗ്രാമം എന്ന് പറയുന്നതാവും ശരി. അവിടെ നിറയെ പച്ചപ്പാണ്. ധാരാളം കൃഷിയിടങ്ങൾ. നെല്ലും ഗോതമ്പും കരിമ്പും ചോളവും വിളയുന്ന വയലുകൾ. മാവിന്റയും പ്ലാവിന്റെയും തെങ്ങിന്റെയും തോട്ടങ്ങൾ - വാഴയും പച്ചക്കറികളും വിളയുന്ന കൃഷിയിടങ്ങൾ. എല്ലാ കാലത്തും ശുദ്ധജലം ലദിക്കുന്ന കുളങ്ങൾ. ധാരാളം ഫല വൃക്ഷങ്ങളും പൂക്കളും ചെടികളും നിറഞ്ഞ ഉദ്യാനങ്ങൾ. എല്ലാം ഞങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചതാണ്. പ്രകൃതിയെ ചൂഷണം ചെയ്യാതെ, കീടനാശിനികൾ ഉചയോഗിക്കാതെയുള്ള പരമ്പരാഗത കൃഷിരീതികളാണ് ഞങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത് “
“ഒരു മലയാളിയായ താങ്കൾ നാടും വീടും വിട്ട് അന്യദേശത്തു വന്ന് എന്തിനാണ് ഇങ്ങനെ ഒരു ഗ്രാമം കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നത്.”?
“ലോകമേ തറവാട് എന്നതാണ് എന്റെ മതം. ജാതിമത വർഗ്ഗവർണ്ണ അതിർവരമ്പില്ലാത്ത ഭാഷയുടെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും സമ്പത്തിന്റെയും വേർതിരിവില്ലാത്ത ഒരു മാതൃകാ ലോകം അതാണെന്റെ ലക്ഷ്യം. ഞാൻ തനിച്ചല്ല, വലിയ ഒരു സമൂഹം എന്റെ പിന്നിലുണ്ട്. മഹത്തായ ഒരു ലക്ഷ്യം ഞങ്ങളുടെ മുന്നിലുണ്ട്. ആരു വന്നാലും ഞങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തിൽ അവർക്കൊരിടം ഉണ്ടാവും. ഞങ്ങളുടെ അടുക്കളയിൽ അവർക്കുള്ള ഭക്ഷണമുണ്ടാവും. അവർക്ക് നൽകാൻ തൊഴിലുണ്ടാവും. കുട്ടികൾക്ക് വിദ്യാഭ്യാസത്തിനും കലാകായിക വിനോദങ്ങൾക്കും അവസരം ഉണ്ടാവും. അമിതമായി ധനം സമ്പാദിക്കാൻ ആഗ്രഹമില്ലാതെ പരസ്പരം സ്നേഹവും ബഹുമാനവും സുരക്ഷിതത്വവും കരുതലും സഹകരണവുമുള്ള ഒരു ഗ്രാമം. ഒരിക്കൽ നിങ്ങൾ വരു. ഞാൻ പറഞ്ഞവയൊക്കെ അനുഭവിച്ചറിയൂ.”.
“നിങ്ങൾ ഈ ഗ്രാമം തന്നെ തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ എന്താണ് കാരണം?”
വൃദ്ധൻ ഒരു നിമിഷം നിശബ്ദനായി. അദ്ദേഹം തല കുമ്പിട്ട് കുറെ നേരമിരുന്നു. പിന്നീട് മുഖത്തു നിന്ന് തടിച്ച ഫ്രെയിമുള്ള കണ്ണട ഊരി ഗ്ളാസ്സുകൾ തൂവാലയുപയോഗിച്ച് തുടച്ച് വൃത്തിയാക്കുവാൻ തുടങ്ങി. ആ കണ്ണുകൾ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നത് ഞാൻ കണ്ടു.
“നിങ്ങൾ അനിതാ ദേവി എന്ന പേര് കേട്ടിട്ടുണ്ടോ? വ്യദ്ധന്റ ചോദ്യത്തിന് മുന്നിൽ ഒരു നിമിഷം ഞാൻ പകച്ചു നല്ല പരിചയം തോന്നിക്കുന്നു. കുറേ വർഷങ്ങൾക് മുമ്പ് വാർത്തകളിൽ നിറഞ്ഞു നിന്ന പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തക. ദുരൂഹ സാഹചര്യത്തിൽ മരണപ്പെട്ട അനിതാ ദേവി.”
“അതേ അവൾ തന്നെ. അനിത എന്റെ മകളായിരുന്നു' ഓരയൊരു മകൾ ഒരു IT സ്ഥാപനത്തിലെ നല്ല ജോലി ഉപേക്ഷിച്ച് പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണ സമിതിയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ആകൃഷ്ടയായി വാർത്തകളിൽ ഇടം പിടിച്ചവൾ. കോളക്കമ്പനിയുടെ ജല ചൂഷണത്തിനെതിരെ സമരം നയിച്ചവൾ. സ്ത്രീകൾക്കും കുട്ടികൾക്കും എതിരെയുള്ള അതിക്രമങ്ങൾക്കെതിരെ ദളിത് പീഢനങ്ങൾക്കെതിരെ സമരം നയിച്ചവൾ. അവൾ ഇടപെടാത്ത വിഷയങ്ങൾ കുറവായിരുന്നു. സർക്കാരിനും കുത്തക മുതലാളിമാർക്കും അവൾ എന്നും ഒരു തലവേദനയായിരുന്നു. അധികാര രാഷ്ട്രീയം അവൾക്ക് താല്പര്യമില്ലായിരുന്നു. ഒരു പാർട്ടിയുടെയും പിൻബലമില്ലാതെ അവൾ അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടവരുടെ ശബ്ദമായി. പീഢിപ്പിക്കപ്പെട്ടവരുടെ രക്ഷകയായി. ജനങ്ങൾ പ്രതിഷയോടെ അവളുടെ വാക്കുകൾക്കായി കാതോർത്തുനിന്ന നാളുകൾ.”
“പക്ഷേ, ഒരുനാൾ അവൾ വേട്ടയാടപ്പെട്ടു. --- എന്ന ഗ്രാമത്തിൽ മൃതപ്രായയായി കിടന്ന അവളെ ഗ്രാമീണരാണ് ആശുപത്രിയിലാക്കിയത്. ക്രൂരമായി ബലാൽസംഗം ചെയ്യപ്പെട്ട അവൾ നാലു ദിവസത്തോളം നഗരത്തിലെ സൂപ്പർ സ്പഷ്യാലിറ്റി ഹോസ്പിറ്റലിന്റെ തീവ്രപരിചരണ വിഭാഗത്തിലായിരുന്നു.”
“മരണശേഷം അവളുടെ ആഗ്രഹപ്രകാരം --ഗ്രാമത്തിൽ തന്നെയാണ് അവളുടെ മൃതദേഹം സംസ്കരിച്ചത്. ദളിതർക്ക് വേണ്ടി ഒരു സ്കൂൾ സ്ഥാപിച്ച് അതിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളുമായി നിരന്തരം സന്ദർശിച്ചിരുന്ന ആ ഗ്രാമവും അവിടത്തെ നിഷ്ക്കളങ്കരായ ഗ്രാമീണരെയും അവൾക്കെന്നും ഇഷ്ടമായിരുന്നു.”
“അവളുടെ നാശം ആഗ്രഹിച്ചിരുന്ന ആരോ ഒരുക്കിയ കെണിയിൽ അവൾ വീണുപോവുകയായിരുന്നു. കേസ് വഴിതിരിച്ച് വിടാൻ വലിയ സമ്മർദ്ദങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ടാവണം. അന്വേഷണം ഊർജിതമാവാൻ ആക്ഷൻ കൗൺസിൽ ഉണ്ടാക്കി പ്രവർത്തനം നടത്തിയിരുന്നു. സാവധാനം അവളുടെ മരണത്തിന്റെ വാർത്താപ്രാധാന്യം കെട്ടടങ്ങുകയും ആക്ഷൻ കൗൺസിൽ പ്രവർത്തനം നിർജീവമാവുകയും ചെയ്തു. നഷ്ടം ഞങ്ങൾക്ക് മാത്രമായി.”
“അവൾ ഉറങ്ങുന്ന മണ്ണിൽ ജീവിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ഞങ്ങൾ ആ ഗ്രാമത്തിലേക്ക് താമസം മാറ്റി. അവളുടെ ശവകുടീരത്തിന് ചുറ്റും കുറച്ച് വൃക്ഷത്തൈകൾ വെച്ചുപിടിപ്പിക്കുകയാണ് ആദ്യം ചെയ്തത്. പിന്നീട് വാങ്ങിയ കൃഷിയിടത്തിൽ ജൈവകൃഷിയും തുടങ്ങി. വേനൽക്കാലത്ത് കനത്ത ജലദൌർലഭ്യം അനുഭവപ്പെടുന്ന ആ ഗ്രാമത്തിൽ മഴക്കാലത്ത് നഷ്ടമാവുന്ന ജലം പരമാവധി സംരക്ഷിച്ചു നിർത്താനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ ആണ് ആദ്യം തുടങ്ങിയത്. അത് വിജയിച്ചതോട് കൂടി കൃഷി മെച്ചപ്പെട്ടു. പിന്നീടാണ് ഹരിതഗ്രാമം എന്ന ആശയം വരുന്നത്. ഇപ്പോൾ വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഞങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തിൽ വിവിധ ദേശക്കാരായ നാനൂറോളം കുടുംബങ്ങൾ ഒത്തൊരുമയോടെ ഒരു കുടുംബമായി ജീവിക്കുന്നു. ശത്രുതയോ, വിദ്വേഷമോ, അസൂയയോ ഇല്ലാതെ ഏകോദര സഹോദരങ്ങളായി കഴിയുന്നു. സന്തോഷത്തിലും സന്താപത്തിലും എല്ലാവരും പങ്കു ചേരുന്നു. അവിടെ ഒരു പൊതു നിയമമുണ്ട്. ആര് നാട്ടിൽ പോയി വന്നാലും ഒരു ചെടിച്ചട്ടിയെങ്കിലും കൊണ്ടുവരണം. അല്ലങ്കിൽ ഒരു ഫലവൃക്ഷത്തൈ എങ്കിലും കൊണ്ടുവരണം. അതാണ് ഞാൻ ഈ ചെടികൾ കരുതിയിരിക്കുന്നത്. ഈ ട്രെയിനിൽ ഞങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തിലേക്കുള്ള ധാരാളം ആളുകൾ ഉണ്ടാവും അവരുടെ കൈയ്യിലെല്ലാം ധാരാളം ചെടികളും ഉണ്ടാവും. നിങ്ങൾ ഈ ട്രെയിനിലെ മറ്റു കമ്പാർട്ട്മെൻറുകളിൽ ഒന്നു പോയി നോക്കു. എല്ലായിടത്തും പൂത്ത് നിൽക്കുന്നചെടികൾ കാണാം”.
അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത് വളരെ ശരിയായിരുന്നു. അടുത്ത കമ്പാർട്ട്മെൻറുകളിൽ നിറയെ ചെടികളായിരുന്നു. പരിമളം പരത്തുന്ന പൂക്കളുള്ള ചെടികൾ. സുഗന്ധം പരത്തുന്ന ആ തീവണ്ടി അതിവേഗം മുന്നോട്ടോടിക്കൊണ്ടിരുന്നു - മണിക്കുറുകൾക്ക് ശേഷം അവർക്കിറങ്ങാനുള്ള സ്റ്റേഷൻ അടുത്തു കൊണ്ടിരുന്നപ്പോൾ എല്ലാവരും ലഗ്ഗേജുകൾ എടുത്ത് ഡോറിനടുത്തേക്ക് അടുപ്പിച്ച് വെച്ചു തുടങ്ങി. വണ്ടിയുടെ വേഗത കുറഞ്ഞ് തുടങ്ങി. തീരെ തി ര ക്ക് കുറഞ്ഞ ഒരു സ്റ്റേഷനാണ്. ടെ റോക്കോട്ട ടൈൽ പാകിയ ഉയരം കുറഞ്ഞ പ്ളാറ്റ്ഫോമുള്ള ഒരു സ്റ്റേഷൻ' മേൽക്കൂരയില്ലാത്ത പ്ളാറ്റ്ഫോം. പ്ളാറ്റ്ഫോമിനും കോൺക്രീറ്റ് വേലിക്കുമപ്പുറം ധാരാളം കാളവണ്ടികൾ ഒന്നിന്നു പിന്നിൽ ഒന്നായി കിടക്കുന്നു. നല്ല ആരോഗ്യമുള്ള കൊഴുത്തരുണ്ട കാളകൾ' യാത്രക്കാരെ കാത്തു കിടക്കുന്ന ടാക്സിക്കാറുകളോ ഓട്ടോറിക്ഷകളോ സൈക്കിൾ റിക്ഷകളോ കാണുവാനില്ല. ട്രെയിൻ നിന്നു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ പ്ളാറ്റ്ഫോമിലേക്ക് ചെടിച്ചട്ടികൾ എല്ലാം ഇറക്കി വെച്ചു തുടങ്ങി. വളരെ വേഗത്തിൽ പ്ളാറ്റ്ഫോം ഒരു പൂന്തോട്ടമായി മാറി. പിന്നെ യാത്രികർ ചെടിച്ചട്ടികൾ കാളവണ്ടികളിൽ കയറ്റിത്തുടങ്ങി. ആ മനോഹരമായ കാഴ്ച മറ്റു യാത്രക്കാരെല്ലാം നോക്കി നിൽക്കയാണ്. ചിലർ മൊബൈൽ ഫോണിൽ ഫോട്ടോ കൾ എടുക്കുന്നു. ചിലർ ചെടിച്ചട്ടികൾ കാളവണ്ടികളിൽ കയറ്റാൻ സഹായിക്കുന്നു. എല്ലാവരും ഇറങ്ങി തീവണ്ടി ചൂളം വിളിയോടെ മുന്നോട്ട് നീങ്ങിത്തുടങ്ങിയപ്പോൾ മറ്റൊന്നും ആലോചിക്കാതെ ഞാൻ ബാഗും എടുത്തു കൊണ്ട് വണ്ടിയിൽ നിന്ന് ചാടിയിറങ്ങി. ആ വിസ്മയക്കാഴ്ച്ചകളും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞ കഥകളും എന്നെ അത്രയേറെ ആകര്ഷിചിരിക്കുന്നു കാളവണ്ടികൾ ഒന്നൊന്നായി നീങ്ങിത്തുടങ്ങി. ആ ചലിക്കുന്ന പൂന്തോട്ടത്തിന്റെ വിസ്മയ കാഴ്ചയിൽ ലയിച്ച് ഞാൻ മുന്നോട്ട് നീങ്ങി. അവസാനത്തെ വണ്ടിയിൽ പിന്നോട്ട് തിരിഞ്ഞിരിക്കയായിരുന്ന വ്യദ്ധൻ നിറപുഞ്ചിരിയോടെ എന്നെ കൈകാട്ടി വിളിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിനും ഭാര്യക്കും സമീപത്തെ ഇത്തിരിയിടത്തിൽ ഇരുന്ന് ഞാനും ഒരു യാത്രയാരംഭിക്കയാണ്. ഹരിത ഗ്രാമത്തിലെ കുളിരൂറുന്ന സ്നേഹതീരങ്ങൾ തേടി.
ഉറക്കമുണര്ന്നംപ്പോൾ എതിര്വ ശത്തെ ബെര്ത്തി ൽ ഒരു ചെറുപ്പക്കാരൻ ഇരിക്കുന്നു. തൂവെള്ള നിറമുള്ള കോട്ടന്‍ ഷര്ട്ടും കറുത്ത പാന്റും വേഷം. കൈയ്യില്‍ വായിച്ചുതീരാത്ത ഒരു പുസ്തകം. കെ. ആര് മീരയുടെ ആരാച്ചാര്‍. വായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന പേജിനുള്ളില്‍ ചൂണ്ടുവിരൽ അടയാളമായി വിശ്രമിക്കുന്നു. ഞാന്‍ സഹായത്രികന് ഒരു പുഞ്ചിരി സമ്മാനിച്ചു. അദ്ദേഹം മനോഹരമായ ഒരു പുഞ്ചിരി മടക്കിനല്കിര.
വണ്ടി ഏതോ സ്റ്റേഷനിൽ നില്ക്കു കയാണ്. പ്ലാട്ഫോമില്‍ യാത്രക്കാർ തിരക്കിട്ട് നീങ്ങുന്നു. കൂലിപോര്ട്ടഞര് ഒരു പെട്ടിയും ചുമന്നുകൊണ്ട് കടന്നുപോയി. പിന്നാലെ ഒരു മെലിഞ്ഞ സുന്ദരി. നീല ജീന്സുംട ചുവന്ന ടീഷര്ട്ടും വേഷം. തോളില്‍ തൂങ്ങുന്ന വാനിറ്റിബാഗ്. ചെവിയില്‍ നിന്ന് തുടങ്ങുന്ന ഇയര്ഫോ ണ്വ ള്ളി ജീന്സ്‍ പോക്കെറ്റിൽ അവസാനിക്കുന്നു. ലിപ്സ്ടിക് പുരട്ടിയ ചുണ്ടുകളില്‍ ചെറിയ പുഞ്ചിരി ഉണ്ടായിരുന്നോ? വെറുതെ ഒരു സംശയം.
ഞാൻ പോക്കറ്റില്നിളന്ന് ചീപ്പെടുത്ത് തലമുടി നേരെയാക്കി. . ഇപ്പോള്‍ പെണ്കുകട്ടികളെ കണ്ടാൽ അങ്ങനെയാണ്. പെട്ടന്ന് തലമുടി ശരിയാക്കും. തൂവാല എടുത്ത് മുഖം തുടയ്ക്കും. ഒന്ന് കണ്ണാടികൂടി നോക്കാന്‍ പറ്റിയാല്‍ ആത്മവിശ്വാസം കൂടും. പിന്നെ ഒരു കൃത്രിമപുഞ്ചിരി മുഖത്ത് എടുത്ത് അണിയുകയായി.
പേഴ്സ് പോക്കെറ്റില്‍ തന്നെയുണ്ടന്നു ഉറപ്പുവരുത്തിയിട്ട് ടോയ്‌ലറ്റിന് അടുത്തേക്ക് നടന്നു. അവിടെ ഒരു മധ്യവയസ്കന്‍ നിന്ന് സിഗരറ്റ്‌ വലിക്കുന്നു. പുറത്ത് ചായക്കച്ചവടക്കാരുടെ ബഹളം. ടോയ്‌ലറ്റില്നിലന്ന് ഇറങ്ങിയപ്പോള്‍ വണ്ടി നീങ്ങിത്തുടങ്ങിയിരുന്നു. ഉറ്റവരെ നിറകണ്ണുകളോടെ യാത്രയയക്കുന്നവര്‍ വണ്ടി ദൂരെ മറയുവോളം കൈവീശി നിന്നു. നഗരത്തിന്റെ കോണ്ക്രീറ്റ്‌ വനങ്ങളില്‍ നിന്നും ഗ്രാമത്തിന്റെ ഹരിതാഭയിലൂടെയാണ് ഇപ്പോള്‍ വണ്ടി ഓടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. പടിഞ്ഞാറേ ചക്രവാളത്തില്‍ ചെമ്മാനവും കാര്മേൊഘങ്ങളും തീര്ത്ത് പുതിയ നിറക്കൂട്ട്‌. വയല്‍ വരമ്പുകളിലൂടെ പണികഴിഞ്ഞ് മടങ്ങുന്ന ഗ്രാമീണർ. കനത്ത വെയിലില്‍ പണിയെടുത്ത് ശരീരം കറുത്തിരുണ്ട കര്ഷ്കര്‍. സന്ധ്യക്കുമുമ്പ് കുടിലുകളില്‍ എത്താന്‍ ധൃതിയില്‍ നടന്നുനീങ്ങുന്നു.
ഒരു കാപ്പി വാങ്ങിക്കൊണ്ടു ഞാൻ സീറ്റിൽ വന്നിരുന്നു. എതിര്‍ സീറ്റിൽ ഇരുന്ന ചെറുപ്പക്കാരന്‍ അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. അയാള്‍ വായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന പുസ്തകം സീറ്റിൽ കിടപ്പുണ്ട്. ജനലിനോട് ചേര്ന്നു ള്ള സീറ്റിൽ പുതിയ യാത്രക്കാരായ ഒരു വൃദ്ധനും ഭാര്യയും ഇരിക്കുന്നു. കുറെ ചെടിച്ചട്ടികൾ അയാളുടെ മുമ്പിലായി അടുക്കിവെച്ചിരിക്കുന്നു. രണ്ടടിയിൽ കൂടുതല്‍ ഉയരമുള്ള ചെടികളിൽ അഞ്ചാറു പൂക്കള്‍ വിടര്ന്നുനില്ക്കു ന്നു. വിടര്ന്നു പരിമളം പരത്തുന്ന റോസാപ്പൂക്കള്‍.
അയാളുടെ ഒരു മുഷിഞ്ഞ ബാഗ് സീറ്റിനടിയിൽ തിരുകി വെച്ചിരിക്കുന്നു. ആറുപേര്ക്ക് അനുവദിച്ചിരിക്കുന്ന സ്ഥലത്ത് ഇത്രയും ചെടിച്ചട്ടികൾ നിരത്തിവെച്ചിരിക്കുന്നത് ഒരു അസൌകര്യം തന്നെയായിരുന്നു എങ്കിലും വൃദ്ധന്റെ മുഖത്തെ പുഞ്ചിരിയും സൌഹൃദമനോഭാവവും കണ്ടപ്പോള്‍ മനസ്സ് തണുത്തു.
ടിക്കറ്റ്‌ പരിശോധകൻ അനിഷ്ടം രേഖപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ അദ്ദേഹം അതെ പുഞ്ചിരി വീണ്ടും പുറത്തെടുത്തു. മറ്റുള്ളവര്ക്ക്ത അസൌകര്യം ഉണ്ടാക്കാതെ ചെടിച്ചടികള്‍ ഒതുക്കിവെക്കണം എന്ന് പറഞ്ഞ്‌ അയാൾ മടങ്ങി.
ഓരോ സ്റ്റേഷന്‍ പിന്നിടുംപോളും കയറി വരുന്ന പുതിയ യാത്രക്കാരുടെ കൈയ്യിലെല്ലാം ധാരാളം ചെടിച്ചട്ടികളും ഫലവൃക്ഷത്തൈകളും ഉണ്ടായിരുന്നു. സമയം കടന്നു പോകുന്തോറും തീവണ്ടിമുറികള്‍ ഒരു ഉദ്ദ്യാനമായി മാറിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ഇതൊരു പുതിയ അനുഭവമായിരുന്നു. ഒരേ വേഷത്തില്‍ തീര്ത്ഥാ ടനത്തിന് പോകുന്നവരേയും പാര്ട്ടി മീറ്റിങ്ങുകളിൽ പങ്കെടുക്കാന്‍ പോകുന്നവരേയും കണ്ടിട്ടുണ്ട്. പക്ഷേ, ഇത്തരം ഒരു അനുഭവം ആദ്യമായിരുന്നു. ചലിക്കുന്ന ഒരു പൂന്തോട്ടം. നിറയെ നിറവും സുഗന്ധവും നിറഞ്ഞ പൂക്കള്‍. എല്ലാവരും ഒരേ സ്റ്റേഷനില്‍ ഇറങ്ങുവാനുള്ളവർ ആണെന്നറിഞ്ഞപ്പോൾ എനിക്ക് കൌതുകമേറി.
തീരെ പ്രാധാന്യം ഇല്ലാത്ത ഒരു സ്റ്റേഷനിലാണ് അവർ ഇറങ്ങുന്നത്. പച്ചപ്പ് നഷ്ടപ്പെട്ട് മരുഭൂമിക്കാഴ്ചകള്‍ ആരംഭിക്കുന്ന ഒരു സ്റ്റേഷന്‍. ഉണങ്ങി വരണ്ട കൃഷിയിടങ്ങള്‍, ഇല കൊഴിഞ്ഞ് അസ്ഥിപഞ്ജരം പോലെ നില്ക്കു ന്ന വന്മരങ്ങള്‍. വീശിയടിക്കുന്ന ഉഷ്ണക്കാറ്റ്‌. മെലിഞ്ഞുണങ്ങിയ മനുഷ്യരും കന്നുകാലികളും. കളിമണ്‍ കുടങ്ങളുമായി വെള്ളം ശേഖരിക്കാൻ പോകുന്ന ഗ്രാമീണസ്ത്രീകൾ. ഇതൊക്കെയാണ് ആ സ്റ്റേഷനെക്കുറിച്ച് ഓര്ക്കു്മ്പോള്‍ മനസ്സില്‍ വരുന്ന ചിത്രങ്ങള്‍.
വൃദ്ധൻ വായനയിലാണ്. അയാളുടെ ഭാര്യയുടെ കൈയ്യില്‍ ഒരു ജപമാലയുണ്ട്. മനസ്സില്‍ എന്തോ ധ്യാനിച്ചുകൊണ്ട് ജപമാലയുടെ മുത്തുകൾ അവര്‍ എണ്ണുന്നു.
“അങ്ങയെ ഒന്നു പരിചയപ്പെടണമെന്ന് വിചാരിക്കുന്നു.
എവിടേക്കാണ് ഈ യാത്ര , നിങ്ങൾ എന്തിനാണ് ആ മരുഭൂമിയിൽ ഇറങ്ങുന്നത്? അവിടെ വെള്ളം കിട്ടില ഭക്ഷണം കിട്ടില്ല. പിന്നെ കടുത്ത ചൂടും. അവിടെ പോയി എന്താണ് നിങ്ങൾ ചെയ്യുന്നത്”.?
“കുറെയധികം ചോദ്യങ്ങളാണ് താങ്കൾ ചോദിച്ചത്. എല്ലാ ചോദ്യങ്ങൾക്കും ഞാൻ കൃത്യമായ മറുപടി തരാം. ഞങ്ങൾ എവിടെയാണ് ഇറങ്ങുകയെന്ന് താങ്കൾ ഇതിനകം മനസ്സിലാക്കിയിട്ടുണ്ടാവും എന്ന് കരുതുന്നു.”
“ഞങ്ങൾ ആ സ്റ്റേഷനിൽ നിന്ന് കുറെ ദൂരെയാണ് താമസിക്കുന്നത്. അവിടെ ഒരു പ്രകൃതിഗ്രാമം ഞങ്ങൾ കെട്ടിപ്പടുത്തിരിക്കുന്നു. ഹരിത ഗ്രാമം എന്ന് പറയുന്നതാവും ശരി. അവിടെ നിറയെ പച്ചപ്പാണ്. ധാരാളം കൃഷിയിടങ്ങൾ. നെല്ലും ഗോതമ്പും കരിമ്പും ചോളവും വിളയുന്ന വയലുകൾ. മാവിന്റയും പ്ലാവിന്റെയും തെങ്ങിന്റെയും തോട്ടങ്ങൾ - വാഴയും പച്ചക്കറികളും വിളയുന്ന കൃഷിയിടങ്ങൾ. എല്ലാ കാലത്തും ശുദ്ധജലം ലദിക്കുന്ന കുളങ്ങൾ. ധാരാളം ഫല വൃക്ഷങ്ങളും പൂക്കളും ചെടികളും നിറഞ്ഞ ഉദ്യാനങ്ങൾ. എല്ലാം ഞങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചതാണ്. പ്രകൃതിയെ ചൂഷണം ചെയ്യാതെ, കീടനാശിനികൾ ഉചയോഗിക്കാതെയുള്ള പരമ്പരാഗത കൃഷിരീതികളാണ് ഞങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത് “
“ഒരു മലയാളിയായ താങ്കൾ നാടും വീടും വിട്ട് അന്യദേശത്തു വന്ന് എന്തിനാണ് ഇങ്ങനെ ഒരു ഗ്രാമം കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നത്.”?
“ലോകമേ തറവാട് എന്നതാണ് എന്റെ മതം. ജാതിമത വർഗ്ഗവർണ്ണ അതിർവരമ്പില്ലാത്ത ഭാഷയുടെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും സമ്പത്തിന്റെയും വേർതിരിവില്ലാത്ത ഒരു മാതൃകാ ലോകം അതാണെന്റെ ലക്ഷ്യം. ഞാൻ തനിച്ചല്ല, വലിയ ഒരു സമൂഹം എന്റെ പിന്നിലുണ്ട്. മഹത്തായ ഒരു ലക്ഷ്യം ഞങ്ങളുടെ മുന്നിലുണ്ട്. ആരു വന്നാലും ഞങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തിൽ അവർക്കൊരിടം ഉണ്ടാവും. ഞങ്ങളുടെ അടുക്കളയിൽ അവർക്കുള്ള ഭക്ഷണമുണ്ടാവും. അവർക്ക് നൽകാൻ തൊഴിലുണ്ടാവും. കുട്ടികൾക്ക് വിദ്യാഭ്യാസത്തിനും കലാകായിക വിനോദങ്ങൾക്കും അവസരം ഉണ്ടാവും. അമിതമായി ധനം സമ്പാദിക്കാൻ ആഗ്രഹമില്ലാതെ പരസ്പരം സ്നേഹവും ബഹുമാനവും സുരക്ഷിതത്വവും കരുതലും സഹകരണവുമുള്ള ഒരു ഗ്രാമം. ഒരിക്കൽ നിങ്ങൾ വരു. ഞാൻ പറഞ്ഞവയൊക്കെ അനുഭവിച്ചറിയൂ.”.
“നിങ്ങൾ ഈ ഗ്രാമം തന്നെ തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ എന്താണ് കാരണം?”
വൃദ്ധൻ ഒരു നിമിഷം നിശബ്ദനായി. അദ്ദേഹം തല കുമ്പിട്ട് കുറെ നേരമിരുന്നു. പിന്നീട് മുഖത്തു നിന്ന് തടിച്ച ഫ്രെയിമുള്ള കണ്ണട ഊരി ഗ്ളാസ്സുകൾ തൂവാലയുപയോഗിച്ച് തുടച്ച് വൃത്തിയാക്കുവാൻ തുടങ്ങി. ആ കണ്ണുകൾ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നത് ഞാൻ കണ്ടു.
“നിങ്ങൾ അനിതാ ദേവി എന്ന പേര് കേട്ടിട്ടുണ്ടോ? വ്യദ്ധന്റ ചോദ്യത്തിന് മുന്നിൽ ഒരു നിമിഷം ഞാൻ പകച്ചു നല്ല പരിചയം തോന്നിക്കുന്നു. കുറേ വർഷങ്ങൾക് മുമ്പ് വാർത്തകളിൽ നിറഞ്ഞു നിന്ന പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തക. ദുരൂഹ സാഹചര്യത്തിൽ മരണപ്പെട്ട അനിതാ ദേവി.”
“അതേ അവൾ തന്നെ. അനിത എന്റെ മകളായിരുന്നു' ഓരയൊരു മകൾ ഒരു IT സ്ഥാപനത്തിലെ നല്ല ജോലി ഉപേക്ഷിച്ച് പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണ സമിതിയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ആകൃഷ്ടയായി വാർത്തകളിൽ ഇടം പിടിച്ചവൾ. കോളക്കമ്പനിയുടെ ജല ചൂഷണത്തിനെതിരെ സമരം നയിച്ചവൾ. സ്ത്രീകൾക്കും കുട്ടികൾക്കും എതിരെയുള്ള അതിക്രമങ്ങൾക്കെതിരെ ദളിത് പീഢനങ്ങൾക്കെതിരെ സമരം നയിച്ചവൾ. അവൾ ഇടപെടാത്ത വിഷയങ്ങൾ കുറവായിരുന്നു. സർക്കാരിനും കുത്തക മുതലാളിമാർക്കും അവൾ എന്നും ഒരു തലവേദനയായിരുന്നു. അധികാര രാഷ്ട്രീയം അവൾക്ക് താല്പര്യമില്ലായിരുന്നു. ഒരു പാർട്ടിയുടെയും പിൻബലമില്ലാതെ അവൾ അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടവരുടെ ശബ്ദമായി. പീഢിപ്പിക്കപ്പെട്ടവരുടെ രക്ഷകയായി. ജനങ്ങൾ പ്രതിഷയോടെ അവളുടെ വാക്കുകൾക്കായി കാതോർത്തുനിന്ന നാളുകൾ.”
“പക്ഷേ, ഒരുനാൾ അവൾ വേട്ടയാടപ്പെട്ടു. --- എന്ന ഗ്രാമത്തിൽ മൃതപ്രായയായി കിടന്ന അവളെ ഗ്രാമീണരാണ് ആശുപത്രിയിലാക്കിയത്. ക്രൂരമായി ബലാൽസംഗം ചെയ്യപ്പെട്ട അവൾ നാലു ദിവസത്തോളം നഗരത്തിലെ സൂപ്പർ സ്പഷ്യാലിറ്റി ഹോസ്പിറ്റലിന്റെ തീവ്രപരിചരണ വിഭാഗത്തിലായിരുന്നു.”
“മരണശേഷം അവളുടെ ആഗ്രഹപ്രകാരം --ഗ്രാമത്തിൽ തന്നെയാണ് അവളുടെ മൃതദേഹം സംസ്കരിച്ചത്. ദളിതർക്ക് വേണ്ടി ഒരു സ്കൂൾ സ്ഥാപിച്ച് അതിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളുമായി നിരന്തരം സന്ദർശിച്ചിരുന്ന ആ ഗ്രാമവും അവിടത്തെ നിഷ്ക്കളങ്കരായ ഗ്രാമീണരെയും അവൾക്കെന്നും ഇഷ്ടമായിരുന്നു.”
“അവളുടെ നാശം ആഗ്രഹിച്ചിരുന്ന ആരോ ഒരുക്കിയ കെണിയിൽ അവൾ വീണുപോവുകയായിരുന്നു. കേസ് വഴിതിരിച്ച് വിടാൻ വലിയ സമ്മർദ്ദങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ടാവണം. അന്വേഷണം ഊർജിതമാവാൻ ആക്ഷൻ കൗൺസിൽ ഉണ്ടാക്കി പ്രവർത്തനം നടത്തിയിരുന്നു. സാവധാനം അവളുടെ മരണത്തിന്റെ വാർത്താപ്രാധാന്യം കെട്ടടങ്ങുകയും ആക്ഷൻ കൗൺസിൽ പ്രവർത്തനം നിർജീവമാവുകയും ചെയ്തു. നഷ്ടം ഞങ്ങൾക്ക് മാത്രമായി.”
“അവൾ ഉറങ്ങുന്ന മണ്ണിൽ ജീവിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ഞങ്ങൾ ആ ഗ്രാമത്തിലേക്ക് താമസം മാറ്റി. അവളുടെ ശവകുടീരത്തിന് ചുറ്റും കുറച്ച് വൃക്ഷത്തൈകൾ വെച്ചുപിടിപ്പിക്കുകയാണ് ആദ്യം ചെയ്തത്. പിന്നീട് വാങ്ങിയ കൃഷിയിടത്തിൽ ജൈവകൃഷിയും തുടങ്ങി. വേനൽക്കാലത്ത് കനത്ത ജലദൌർലഭ്യം അനുഭവപ്പെടുന്ന ആ ഗ്രാമത്തിൽ മഴക്കാലത്ത് നഷ്ടമാവുന്ന ജലം പരമാവധി സംരക്ഷിച്ചു നിർത്താനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ ആണ് ആദ്യം തുടങ്ങിയത്. അത് വിജയിച്ചതോട് കൂടി കൃഷി മെച്ചപ്പെട്ടു. പിന്നീടാണ് ഹരിതഗ്രാമം എന്ന ആശയം വരുന്നത്. ഇപ്പോൾ വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഞങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തിൽ വിവിധ ദേശക്കാരായ നാനൂറോളം കുടുംബങ്ങൾ ഒത്തൊരുമയോടെ ഒരു കുടുംബമായി ജീവിക്കുന്നു. ശത്രുതയോ, വിദ്വേഷമോ, അസൂയയോ ഇല്ലാതെ ഏകോദര സഹോദരങ്ങളായി കഴിയുന്നു. സന്തോഷത്തിലും സന്താപത്തിലും എല്ലാവരും പങ്കു ചേരുന്നു. അവിടെ ഒരു പൊതു നിയമമുണ്ട്. ആര് നാട്ടിൽ പോയി വന്നാലും ഒരു ചെടിച്ചട്ടിയെങ്കിലും കൊണ്ടുവരണം. അല്ലങ്കിൽ ഒരു ഫലവൃക്ഷത്തൈ എങ്കിലും കൊണ്ടുവരണം. അതാണ് ഞാൻ ഈ ചെടികൾ കരുതിയിരിക്കുന്നത്. ഈ ട്രെയിനിൽ ഞങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തിലേക്കുള്ള ധാരാളം ആളുകൾ ഉണ്ടാവും അവരുടെ കൈയ്യിലെല്ലാം ധാരാളം ചെടികളും ഉണ്ടാവും. നിങ്ങൾ ഈ ട്രെയിനിലെ മറ്റു കമ്പാർട്ട്മെൻറുകളിൽ ഒന്നു പോയി നോക്കു. എല്ലായിടത്തും പൂത്ത് നിൽക്കുന്നചെടികൾ കാണാം”.
അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത് വളരെ ശരിയായിരുന്നു. അടുത്ത കമ്പാർട്ട്മെൻറുകളിൽ നിറയെ ചെടികളായിരുന്നു. പരിമളം പരത്തുന്ന പൂക്കളുള്ള ചെടികൾ. സുഗന്ധം പരത്തുന്ന ആ തീവണ്ടി അതിവേഗം മുന്നോട്ടോടിക്കൊണ്ടിരുന്നു - മണിക്കുറുകൾക്ക് ശേഷം അവർക്കിറങ്ങാനുള്ള സ്റ്റേഷൻ അടുത്തു കൊണ്ടിരുന്നപ്പോൾ എല്ലാവരും ലഗ്ഗേജുകൾ എടുത്ത് ഡോറിനടുത്തേക്ക് അടുപ്പിച്ച് വെച്ചു തുടങ്ങി. വണ്ടിയുടെ വേഗത കുറഞ്ഞ് തുടങ്ങി. തീരെ തി ര ക്ക് കുറഞ്ഞ ഒരു സ്റ്റേഷനാണ്. ടെ റോക്കോട്ട ടൈൽ പാകിയ ഉയരം കുറഞ്ഞ പ്ളാറ്റ്ഫോമുള്ള ഒരു സ്റ്റേഷൻ' മേൽക്കൂരയില്ലാത്ത പ്ളാറ്റ്ഫോം. പ്ളാറ്റ്ഫോമിനും കോൺക്രീറ്റ് വേലിക്കുമപ്പുറം ധാരാളം കാളവണ്ടികൾ ഒന്നിന്നു പിന്നിൽ ഒന്നായി കിടക്കുന്നു. നല്ല ആരോഗ്യമുള്ള കൊഴുത്തരുണ്ട കാളകൾ' യാത്രക്കാരെ കാത്തു കിടക്കുന്ന ടാക്സിക്കാറുകളോ ഓട്ടോറിക്ഷകളോ സൈക്കിൾ റിക്ഷകളോ കാണുവാനില്ല. ട്രെയിൻ നിന്നു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ പ്ളാറ്റ്ഫോമിലേക്ക് ചെടിച്ചട്ടികൾ എല്ലാം ഇറക്കി വെച്ചു തുടങ്ങി. വളരെ വേഗത്തിൽ പ്ളാറ്റ്ഫോം ഒരു പൂന്തോട്ടമായി മാറി. പിന്നെ യാത്രികർ ചെടിച്ചട്ടികൾ കാളവണ്ടികളിൽ കയറ്റിത്തുടങ്ങി. ആ മനോഹരമായ കാഴ്ച മറ്റു യാത്രക്കാരെല്ലാം നോക്കി നിൽക്കയാണ്. ചിലർ മൊബൈൽ ഫോണിൽ ഫോട്ടോ കൾ എടുക്കുന്നു. ചിലർ ചെടിച്ചട്ടികൾ കാളവണ്ടികളിൽ കയറ്റാൻ സഹായിക്കുന്നു. എല്ലാവരും ഇറങ്ങി തീവണ്ടി ചൂളം വിളിയോടെ മുന്നോട്ട് നീങ്ങിത്തുടങ്ങിയപ്പോൾ മറ്റൊന്നും ആലോചിക്കാതെ ഞാൻ ബാഗും എടുത്തു കൊണ്ട് വണ്ടിയിൽ നിന്ന് ചാടിയിറങ്ങി. ആ വിസ്മയക്കാഴ്ച്ചകളും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞ കഥകളും എന്നെ അത്രയേറെ ആകര്ഷിചിരിക്കുന്നു കാളവണ്ടികൾ ഒന്നൊന്നായി നീങ്ങിത്തുടങ്ങി. ആ ചലിക്കുന്ന പൂന്തോട്ടത്തിന്റെ വിസ്മയ കാഴ്ചയിൽ ലയിച്ച് ഞാൻ മുന്നോട്ട് നീങ്ങി. അവസാനത്തെ വണ്ടിയിൽ പിന്നോട്ട് തിരിഞ്ഞിരിക്കയായിരുന്ന വ്യദ്ധൻ നിറപുഞ്ചിരിയോടെ എന്നെ കൈകാട്ടി വിളിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിനും ഭാര്യക്കും സമീപത്തെ ഇത്തിരിയിടത്തിൽ ഇരുന്ന് ഞാനും ഒരു യാത്രയാരംഭിക്കയാണ്. ഹരിത ഗ്രാമത്തിലെ കുളിരൂറുന്ന സ്നേഹതീരങ്ങൾ തേടി.
